Jena populair bij internationale specialisten - met beperkingen

Studie onderzoekt internationaal leven in Jena - intenties om te blijven onzeker

Mensen met een migratieachtergrond voelen zich over het algemeen thuis in Jena. Toch weet bijna de helft van hen niet zeker of ze echt op lange termijn in de stad willen blijven. Dit is een van de belangrijkste bevindingen van een onderzoek door het Centrum voor Sociaal Onderzoek Halle, dat werd uitgevoerd in opdracht van het Agentschap voor Economische Ontwikkeling en de Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Milieu. De resultaten werden maandag gepresenteerd op een online conferentie.

Jena is en blijft een kosmopolitische en interculturele stad waar iedereen zich prettig en welkom moet voelen,

zei burgemeester Dr. Thomas Nitzsche.

Het bestuur, maar ook de bedrijven en alle andere spelers in Jena moeten hiervoor de juiste randvoorwaarden creëren,

aldus Nitzsche. De studie geeft een eerste indruk van de vereisten waaraan op het werk en in het dagelijks leven moet worden voldaan voor een succesvolle integratie.

De gegevensbasis voor de studie was de representatieve bewonersenquête "Living in Jena" van de stad uit 2020, waarin gemeentelijke processen werden geanalyseerd, met name met betrekking tot armoedepreventie, migratie en integratie, om deze beter te kunnen plannen en beheren. In totaal namen 1.642 mensen met een migratieachtergrond en 1.372 mensen zonder migratieachtergrond deel aan de enquête. Voor de nieuwe evaluatie "Life in Jena - In-depth insights into the situation of international people in Jena" werden de antwoorden van meer dan 620 mensen opnieuw geanalyseerd om inzicht te krijgen in de realiteit van het leven voor werkende immigranten.

Volgens burgemeester Christian Gerlitz is het voor een goede coëxistentie ter plaatse essentieel om bij stadsontwikkeling rekening te houden met deze realiteit:

Immigratie verrijkt ons niet alleen sociaal en cultureel, het is ook van uitzonderlijk belang voor de arbeidsmarkt van Jena. De veranderingen die gepaard gaan met migratie in de stad en haar wijken moeten actief worden vormgegeven.

Volgens de afdeling economische ontwikkeling van de stad is immigratie belangrijk omdat de lokale industrie op de lange termijn alleen kan blijven groeien als mensen uit het buitenland succesvol kunnen integreren in de lokale arbeidsmarkt en het dagelijks leven.

We weten dat Jena op de middellange en lange termijn afhankelijk zal zijn van internationaal geschoolde arbeidskrachten, zodat bedrijven zich goed kunnen blijven ontwikkelen en productief kunnen blijven werken,

zei JenaWirtschaft Managing Director Wilfried Röpke, die de demografische uitdaging samenvatte.

Uit de enquête "Living in Jena" kwamen drie belangrijke redenen naar voren waarom internationale werknemers naar Jena zijn gekomen: 37 procent noemde "onderwijs", 18 procent "betaald werk" en 16 procent hun eigen partnerschap.

We waren ook vooral geïnteresseerd in de vraag of deze mensen voor de lange termijn wilden blijven en waarom,

zegt Röpke.

Een vraag die het onderzoek beantwoordt met een duidelijk "misschien": 41 procent, d.w.z. bijna de helft van de ondervraagden, weet op dit moment niet zeker of ze in de toekomst in Jena of Duitsland willen blijven wonen en werken.

Over het algemeen is de lokale tevredenheid over de levensstandaard, gezondheidszorg, huisvesting en familie hoog,

legt Thomas Ketzmerick van het Centrum voor Sociaal Onderzoek in Halle uit.

Een kleiner deel van de ondervraagden zou Jena of Duitsland op middellange termijn weer willen verlaten. Volgens Ketzmerick zijn de belangrijkste redenen hiervoor de slechte kansen op de arbeidsmarkt. Vooral voor meereizende partners die zonder concreet werkaanbod of arbeidscontract naar Jena komen, is het moeilijk om voet aan de grond te krijgen op de arbeidsmarkt. Als ze een baan vinden, werken ze vaak onder hun eigenlijke kwalificatieniveau. Als mensen met een migratieachtergrond echter besluiten om in Duitsland te blijven, willen de meesten die al in Jena wonen ook in de stad blijven.

Banen en de daaruit voortvloeiende contacten zijn vooral belangrijk voor de lokale integratie. Voor de gezinsleden die meeverhuizen, is de aankomst vaak moeilijker en volgens het onderzoek zijn ze daarom ook minder tevreden met hun algemene leefsituatie. Ze vinden het ook moeilijker om de nieuwe taal te leren. Contactpunten voor een succesvolle sociale integratie liggen echter op het gebied van onderwijs - bijvoorbeeld via universiteiten of een taalcursus - of via kinderen - bijvoorbeeld via het kinderdagverblijf of de school.

Volgens de studie is het belangrijk dat de talrijke ondersteunende diensten transparant worden gecommuniceerd en vanaf het begin kunnen worden gevonden om de eerste stappen ter plaatse te vergemakkelijken.

Contactpunten, taalcursussen, individuele ondersteuningsdiensten - er is uitgebreide ondersteuning voor nieuwkomers in Jena,

zegt Ramona Scheiding, die aan het hoofd staat van de afdeling "Skilled Labour Service" bij het Agentschap voor Economische Ontwikkeling.

We moeten ervoor zorgen dat deze ook zichtbaar zijn voor internationale mensen. Een positieve start ter plaatse helpt mensen zich thuis te voelen en voor de lange termijn te willen blijven. Het nieuwe Welcome Centre van de Economic Development Agency kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren,

zegt Scheiding.

Ondanks het vele aanbod is de dagelijkse interactie een uitdaging. Uit de enquête blijkt namelijk dat relatief veel respondenten in hun dagelijks leven al te maken hebben gehad met discriminatie. Ongeveer een derde gaf aan dat ze wel eens lastig gevallen waren, bijvoorbeeld bij het winkelen of in de bus of trein, vooral als ze in hun moedertaal spraken. Mensen met een migratieachtergrond worden ook vaak gediscrimineerd bij het zoeken naar een woning, wat een langdurig nadeel kan worden op de concurrerende woningmarkt van Jena.

Burgemeester Christian Gerlitz wil dit probleem rechtstreeks aanpakken:

We zullen tegen 2030 meer dan 2.000 nieuwe appartementen creëren om de markt op lange termijn te ontlasten.

Betaalbare huisvesting helpt alle burgers. We weten ook hoe belangrijk de sociale omgeving is bij aankomst in Jena.

Ons doel is om openbare ruimten zo in te richten dat ze uitnodigend en veilig zijn voor iedereen, zodat er sociale ontmoetingsplaatsen ontstaan,

zegt Gerlitz.

De makers van het onderzoek hebben één algemene aanbeveling voor actie voor de stad: de gemeente moet zich zichtbaar blijven inzetten voor kosmopolitisme en diversiteit en samenwerken met de vele actoren uit het maatschappelijk middenveld om uitsluiting en discriminatie tegen te gaan.

De volledige studie "Leven in Jena. In-depth insights into the situation of international skilled workers" kan worden gedownload van de website van het Jena Economic Development Agency.